Gebiedsgerichte aanpak

Interventielogica

De gebiedsgerichte aanpak is een procesinstrument om beleidsopgaven en wensen van gebiedspartijen te integreren en tot een gezamenlijke toekomstvisie en aanpak te komen passend bij het gebied. Gebiedsprocessen worden doorgaans geïnitieerd en/of gefaciliteerd door overheden, vooral provincies, maar ook waterschappen, gemeenten en andere gebiedspartijen kunnen initiatieven nemen voor een gebiedsproces. Gebiedsprocessen kunnen op verschillende 
geografische schaalniveaus plaatsvinden, van regionaal tot lokaal. Voor het inzetten van gebiedsprocessen hebben overheden over het algemeen de volgende motieven: (1) elk gebied is anders, om tot effectieve beleidsuitvoering te komen is een gebiedseigen aanpak aangepast aan de eigenschappen van het gebied nodig; en (2) de overheid kan het niet alleen, draagvlak voor gemaakte afspraken is nodig zodat gebiedspartijen er niet alleen mee instemmen maar ook actief 
participeren in de uitvoering.

Doelen

Een gebiedsgerichte aanpak kan worden ingezet voor het in samenhang realiseren van diverse opgaven zoals natuurherstel, stikstofreductie, waterkwaliteit, klimaat, verduuzaming landbouw, recreatie, omgevingskwaliteit en leefbaarheid. 

Maatregelen

In een gebiedsgerichte aanpak kunnen diverse, vooral fysiek-ruimtelijke, maatregelen worden gerealiseerd. Denk aan: extensivering landbouw, inrichting beekdalen en overgangsgebieden, vernatting en natuurherstel maar ook woningbouw.

Toelichting

Nederland kent een lange traditie van gebiedsprocessen in het landelijk gebied. Ruilverkavelingen en landinrichtingen vallen er onder, maar bijvoorbeeld ook het Ruimte voor de Rivier-traject, waarbij het rivierengebied opnieuw is ingericht ten behoeve van waterveiligheid en natuurontwikkeling, en de reconstructie zandgebieden. Gebiedsprocessen verschillen op verschillende dimensies: sommige gebiedsprocessen hebben een meer sectoraal karakter (bv. Natura 2000 beheerplannen), andere omvatten bijkans alle opgaven in het landelijk gebied (reconstructieplannen). Ook de initiatiefnemer kan verschillen: van overheden tot groepen boeren of andere maatschappelijke initiatiefgroepen. Tenslotte kan de mate van concreetheid en het schaalniveau van de gebiedsprocessen verschillen: van globale regionale toekomstvisies tot concrete inrichtingsplannen voor een specifieke polder.

Een gebiedsgerichte aanpak vraagt altijd om een proces waarbij dialoog en integraal werken centraal staan. De meerwaarde zit vooral in het in samenhang brengen van de verschillende opgaven en ruimtelijke claims en te zoeken naar gecombineerde maatregelen die een positief effect hebben op het gebied als geheel. Ook ten aanzien van leefbaarheid en toekomstbestendigheid.

Een gebiedsgerichte aanpak biedt ook kansen om financiële middelen voor het hele gebied in te zetten en niet alleen voor sectorale opgaven in dat gebied. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van een (revolverend) gebieds- of landschapsfonds.
 

Brondocumenten:

Duurzame landbouw in gebiedsprocessen - WUR
GGA in Brabant: Goed luisteren en keuzes durven maken - Groenblauwe Gebiedsgerichte Aanpak 
Gebiedsaanpak GEUS